Op Leren.nl vind je online cursussen en links naar duizenden kennisbronnen over allerlei onderwerpen.

Wat wil jij leren?
an image

Irene Droppert
Nederlands -
Modern Grieks
Vlaardingen-Nederland

 N.B.
  • In vergelijking met andere Europese talen heeft het MG meerdere ontkennings partikels met als gevolg de volgende verschillen:
  • In zinnen met een werkwoord in de aantonende wijs wordt het partikel «δεν» gebruikt.
  • In zinnen met een werkwoord in de aanvoegende wijs wordt het partikel «μην» gebruikt
  • In een gesprek bij een verschil van mening wordt het partikel «όχι» (het tegenovergestelde van «ναι») gebruikt om de ontkenning aan te geven.
  • In ontkennende zinsdelen met zelfstandige naamwoorden, bijvoegelijke naamwoorden of onvoltooid tegenwoordig actieve deelwoorden (de Engelse -ing vorm) wordt «μην» gebruikt, maar zonder de eind «-ν».
  • ∆ε θέλω καφέ.
  • Μην τρως πατατάκια.
  • Θέλεις καφέ; Όχι, δε θέλω.
Het gebruik van de ontkenning als volgt:

In de aantonende wijs komt het partikel «δεν» voor het werkwoord te staan. Staat bv. in de zin ook het partikel van de toekomende tijd «θα», dan wordt «δεν» daar weer voor geplaatst:

ελληνικά ολλανδικά
* Δε θέλω παγωτό τώρα. Ik wil nu geen ijs.
Το καλοκαίρι φέτος δεν ήταν ωραίο. De zomer was dit jaar niet mooi.
* Δε θα σου δώσω άλλα λεφτά γι'αυτό το έργο. Ik ga je geen geld meer geven voor dat werk.
*Δε θα έρθω αύριο. Ik kom morgen niet.
Είτε κερδίσεις είτε χάσεις, δε με νοιάζει. Of je wint of verliest, kan me niet schelen.
* Δε θέλει να μας δεχτεί σήμερα. Hij wil ons vandaag niet ontvangen.

* De eind «-ν» wordt geplaatst vóór de klinkers en vóór de medeklinkers: κ, π, τ, ξ, ψ en vóór de combinatie van medeklinkers: μπ, ντ, γκ, τσ, τζ

Ander gebruik van «δεν»:
ελληνικά ολλανδικά
1Oύτε και τώρα δεν μπορώ να θυμηθώ το όνομά του. Ook nu kan ik me zijn naam niet herinneren.
2Oύτε καν εφημερίδα δε διαβάζει. Hij leest de krant überhaupt niet.
3Δεν πρέπει να πας και δε θα πας. Je moet niet gaan en je zult niet gaan.
4Δε δουλεύει μόνο τη μέρα αλλά και τη νύχτα. Hij/zij werkt niet alleen overdag, maar ook 's nachts.
5Mήπως δε θέλεις να τους συνοδεύσεις; Misschien wil je hen niet vergezellen?
6Έχω αγωνία μήπως δεν προλάβω το τρένο. Ik vrees dat ik misschien de trein niet haal.
7Eάν δεν έχανες την ψυχραιμία σου, δε θα γινόταν καβγάς Als jij je kalmte niet had verloren, zou het geen ruzie geworden zijn.
8Aν και δεν είναι πλούσιοι, ζουν άνετα. Hoewel ze niet rijk zijn, leven ze comfortabel.
9Πρόσεξε να μην κοιμηθείς και δεν ακούσεις το κουδούνι. Wees voorzichtig dat je niet slaapt en de bel niet hoort.
10Ένα κιλό φτάνει και δε φτάνει. Een kilo is genoeg en niet genoeg.
11Ήταν και δεν ήταν δέκα η ώρα, όταν φτάσαμε. Het was en het was geen tien uur toen we aankwamen.
12Eίχα δεν είχα κέφι θα πρέπει να τους συνοδεύω. Ik had al dan niet zin hen te moeten begeleiden.
13Όσα είχαν και δεν είχαν τα δώσανε στον αγώνα. Alles wat ze in zich hadden (bezaten) gaven ze in de wedstrijd.
14Δε νομίζω πως δε θα έρθει Het leek er niet op dat hij niet zal komen.
 N.B.
  • Met het voegwoord «ούτε» - (zin 1 + 2).
  • Een ontkenning met nadruk - (zin 3).
  • Een ontkenning in een positieve zin - (zin 4).
  • Een vragende zin, die een mogelijke weigering weergeeft - (zin 5).
  • Een zin waarin twijfel wordt uitgedrukt (zin 6).
  • In een bijzin is de ontkenning afhankelijk van de actie van het werkwoord, dat meestal een feit of iets onmiskenbaars uitdrukt - (zin 7 en 8).
  • In zin 9 is het verschil tussen het gebruik van «δεν» en «μην» te zien (het 1ste deel van de zin is in de aanvoegende wijs en het laatste in de toekomende tijd van de 2de stam van de aantonende wijs).
  • Door een positief werkwoord negatief te herhalen (meestal met «και») wordt aangegeven dat iets met veel moeite is gedaan, op het nippertje is gelukt of misschien waar is - (zin 10 en 11).
  • Door een herhaling in het eerste deel van de zin geeft de zin die volgt een tegenovergesteld verband weer of een versterkte betekenis - (zin 12 en 13).
  • De betekenis van zin 14 is: hij zal zeker komen, d.w.z. dat twee negatieven in een zin gelijk is aan een sterke bevestiging.

Het partikel «μην» komt achter de partikels van de aanvoegende wijs «να» en «ας» te staan:

ελληνικά ολλανδικά
Να μην πιστεύεις όλα σου λένε. Je moet niet alles geloven wat ze je zeggen.
Λέω να µην πάω στο σινεµά. Ik zeg dat ik niet naar de bioscoop ga.
Ας µη φάμε τα πατατάκια. Laten we geen patatjes eten.
Να μην της δώσεις άλλα λεφτά. Geef haar geen geld meer.
Nα μην ακούς τι λένε. Luister niet naar wat ze zeggen.
Nα μη με ενοχλήσει κανείς. Laat niemand me storen.
Ander gebruik van «μην»:
ελληνικά ολλανδικά
1Δεν κάνει τίποτα, (να) μην ανησυχείς καθόλου. Vergeet het, maak je helemaal geen zorgen.
2Όχι, δε χρειάζεται, (να) μην τον λες τίποτα. Nee, niet nodig, zeg hem niets.
3Πρέπει να χαιρόμαστε και να μην κλαίμε. We moesten genieten en niet klagen.
4Nα τον αγαπάς και να μην τον τρέμεις. Je zult van hem houden en hem niet vrezen.
5Έφυγε για να μην ακούει ούτε να βλέπει κάτι. Hij/zij vertrok zonder iets te horen noch te zien.
6Μην ξέχασες τίποτε; Vergat je niets? (niet iets?)
7Μην είναι τάχα χίμαιρα; Is het niet een hersenschim?
8Kαι πώς να μην τους φανεί παράξενος; En waarom lijkt het hen niet vreemd?
9Του ρώτησες μην τυχόν αν δεν θα έρθει αύριο; Vroeg je hem misschien of hij morgen niet zal komen?
10Μην τυχόν θύμωσες και δε μας το λες; Ben je toevallig boos en zeg je het ons niet?
11Σβήσε το φως, μην θέλω να καλοπληρώσω για ρεύμα. Doe het licht uit, ik wil niet te veel voor stroom betalen.
12Nα ακούς προσεχτικά, κι ας μην καταλαβαίνεις τι λένε. Luister aandachtig, ook als je niet begrijpt wat er gezegd wordt.
13Πρέπει να μην του πούμε τίποτε. We hoeven hem niet iets te zeggen.
14Προκειμένου να μην αργήσεις. Ingeval je niet te laat bent.
15Μακάρι να μην ερχόταν! Was hij maar niet gekomen!
16Ας μην ήμουν άρρωστος! Was ik maar niet ziek!
17Ας μην τέλειωνε πια αυτός ο καλοκαίρι! Kwam er maar geen eind aan deze zomer!
18Ασε με μην πέσεις! Laat me niet vallen!
 N.B.
  • In zin 1 «δεν» en «μην» in een zin.
  • In zin 2 «όχι», «δεν» en «μην» in een zin.
  • Zin 3 en 4 zijn bevelen of commando's.
  • De betekenis van zin 5 is eigenlijk boos weglopen zoals na een bevel of gebod, wat niet op prijs gesteld wordt. Dit wordt meestal samen met de voegwoorden «ούτε» en «μήτε» (evenmin, noch)
  • «μην», gebruikt in een directe vraag in de betekenis van naar alle waarschijnlijkheid of vermoedelijk (de zinnen 6 en 7).
  • In zin 8 wordt «μην» gebruikt in een retorische vraag (een schijnvraag - het antwoord is al duidelijk)
  • In de zinnen 9 en 10 wordt «μην» gebruikt in directe en indirecte vragen en samen met het voorzetsel «τυχόν» betekent het eventueel, misschien, toevallig. (De strekking van zin 9 is ergens bang voor zijn of voor vrezen en van zin 10, in het geval dat).
  • In de zinnen 11 t/m 18 wordt de ontkenning gevormd samen met het werkwoord om enkele begrippen uit te drukken zoals: iets na streven, een mogelijkheid hebben, iets van plan zijn of iets twijfelachtigs, etc.

De partikels «να» en «ας» van de aanvoegende wijs in combinatie met werkwoordsvormen van de aantonende wijs worden gebruikt om hoop, toeval, een wens, een mogelijkheid, een veronderstelling uit te drukken

Het partikel «όχι» wordt gebruikt om een ontkenning te benadrukken (bv een antwoord op een vraag) of om in een gesprek een meningsverschil te uiten.

ελληνικά ολλανδικά
1Είτε το θέλουν είτε όχι, πρέπει να πληρώσουν. Of ze willen of niet, ze moeten betalen.
2Όχι, αυτό δε γίνεται. Nee, dat wordt het niet.
3Mένεις μαζί τους; όχι πια. Woon je samen? nee nog niet.
4Όχι, μην το κάνεις αυτό! Nee, dat doe je niet!
5Όχι δα, τι μια ιστορία. Neen maar, wat een verhaal.
6Όχι βέβαια, δεν είναι αλήθεια! Nee, werkelijk, het is niet de waarheid
7Eσένα θέλω να σε βοηθήσω αλλά το φίλο σου όχι. Jou wil ik helpen maar je vriend niet.
8Υπέμενε όχι μόνο το καλοκαίρι, αλλά και το χειμώνα. Verdraag niet alleen de zomer, maar ook de winter.
9Πρέπει να καμαρώνουμε (και) όχι να κλαίμε. We moeten trots zijn en niet huilen.
10Όχι πως δεν τον πιστεύω, αλλά το υποστηρίζεται ούτως ή άλλως. Niet dat ik hem niet geloof, maar hij ondersteund het in elk geval.
11Yπάρχει κάποια εξήγηση, ίσως όχι τόσο απλή. Het vergt enige uitleg, die misschien niet zo eenvoudig is.
12H ζέστη μ΄ενοχλεί πολύ, όχι το κρύο. De warmte hindert me erg, niet de kou.
 N.B.
  • Zin 1 een negatieve zin met het voegwoord «είτε» in de betekenis van of (hetzij) het een, of (hetzij) het ander.
  • In de zinnen 2, 3 en 4 worden negatieve antwoorden gegeven.
  • De zinnen 5 en 6 zijn uitdrukkingen met «όχι».
  • Zin 7 is een negatieve uitspraak voorafgegaan aan een bevestiging.
  • In de zinnen 8 en 9 wordt «όχι» gevolgd in een zinsdeel met «και». In zin 8 samen met «αλλά» (=maar ook) in zin 9 kan «και» (=en) weggelaten worden.
  • In zin 10 is «όχι» gebruikt in een negatief zinsdeel van een contrasterend negatieve zin.
  • In zin 11 is «όχι» gebruikt met het bijwoord «τόσο», hetgeen de betekenis: het is erg gecompliceerd, nog meer versterkt.
  • In zin 12 wordt «όχι» gebruikt als voegwoord.
  • Zinnen met een werkwoord in de gebiedende wijs kunnen niet ontkennend gemaakt worden. Om toch een bevel of een verbod uit te drukken wordt de aanvoegende wijs gebruikt met de partikels «να» of «ας».
  • Afgezien van het gebruik in ontkennende zinnen na «να» of «ας», kan «μην» ook gebruikt worden om ontkennende bevelen uit te drukken. In dat geval kan het niet gescheiden worden van het werkwoord, behalve door een zwak voornaamwoord:
ελληνικά ολλανδικά
Να μην κάφεσαι τόση ώρα στον ήλιο! Zit niet zo lang in de zon!
Να μην της το ρωτήσεις αυτό! Je zou dat haar niet moeten vragen!
Μην της το ρωτήσεις! Vraag het haar niet!
Ας μην της το ρώταγες! Je zou het haar niet gevraagd moeten hebben!
Να μη μιλάς για αυτό το θέμα! Spreek niet over dit onderwerp!
Μην αργήσεις! Kom niet te laat!
Μη με παρεξηγείς! Begrijp me niet verkeerd!
Μην κάνεις κάτι τέτοιο! Doe zoiets niet!

Je kunt kiezen of je het partikel van de aanvoegende wijs «να» wel of niet gebruikt:

ελληνικά ολλανδικά
(Να) μην της δώσεις άλλα λεφτά. Geef haar geen geld meer.
(Να) μη μου ρωτήσεις αυτό τώρα. Vraag me dat nu niet.
(Να) μην της το ρωτήσεις. Je zou het haar niet moeten vragen.

Behalve bovengenoemd gebruik is «μη» tevens het ontkennings partikel van het onvoltooid actieve deelwoord in de tegenwoordige tijd:

ελληνικά ολλανδικά
Μην ξέροντας τι να πει, έφυγε. Niet wetend wat te zeggen, vertrok zij/hij.
Θέλοντας κι μη, πρέπει να την πιστέψεις. Of je wil of niet, je moet haar geloven.
Mη θέλοντας να μας ξυπνήσει, έφυγε. Onwillig om ons wakker te maken, vertrok hij.
Mη φοβώντας τίποτε ανέβηκε στο βουνό. Zonder vrees beklom hij de berg.

De eind «-ν» wordt wel gebruikt als het tegenwoordige actieve deelwoord met een klinker of een van bovengenoemde medeklinkers en combinaties gebruikt wordt.

Een enkel woord voor een negatief bevel of advies is «μη!» dat in het Nederlands «niet doen!» betekent. In het Engels is dat «don't!» hetgeen het verbod of advies duidelijk weergeeft.

Het is ook mogelijk om zinsdelen ontkennend te maken met behulp van onbepaalde voornaamwoorden, bepalingen en bijwoorden, die een negatieve betekenis uitdrukken. Er volgen enkele voorbeelden waarbij de voornaamwoorden, bepalingen en bijwoorden cursief zijn weergegeven.

ελληνικά ολλανδικά
Δεν ήρθε κανείς να με βοηθήσω. Er kwam niemand om me te helpen.
Δεν είδα κανέναν να βγαίνει εδώ. Ik zag hier niemand naar buiten gaan.
Δεν ήρθε κανένας στην γιορτή του. Er kwam niemand op zijn feest.
* Έφυγε χωρίς να πάρει τίποτα μαζί της. Zij vertrok zonder iets met zich mee te nemen.
Δεν θέλω καθόλου καραμέλα. Ik wil helemaal geen snoep.
Ποτέ δεν είδαμε τόσα πολλά αυτοκίνητα. Nooit zagen we zoveel auto's.
Ξέρω ότι, δεν θα το κάνω ποτέ. Ik weet, dat ik het nooit zal doen.
Ούτε εγώ ούτε ο φίλος μου τολμήσαμε να μιλήσουμε. Noch ik noch mijn vriend durfden te spreken.
Σε αυτό το μέρος δεν πρέπει ούτε να διαβάσεις ούτε να γράψεις. Op die plaats moet je lezen noch schrijven.
* Το έκανα ποτέ δίχως καμία βοήθεια. Ik deed het nooit zonder enige hulp
* Ήρθε στο σπίτι μου χωρίς να τον δει κανείς. Hij kwam naar mijn huis zonder dat iemand hem zag.

* De woorden «κανείς», «καθόλου», «ποτέ», «πουθενά» en «τίποτα» hebben ook een ontkennende betekenis in zinnen zonder het ontkennende partikel, maar dan moeten die zinnen wel het negatieve woord «χωρίς» of «δίχως» (=zonder) bevatten.

«ούτε.....ούτε» - noch .....noch kan zonder of met negatieve woorden geschreven worden