Op Leren.nl vind je online cursussen en links naar duizenden kennisbronnen over allerlei onderwerpen.

Wat wil jij leren?
an image
Irene Droppert
Nederlands - Grieks
Vlaardingen-Nederland

Het Grieks behoort tot de Indo-Europese talen familie en werd in de laat 3de eeuw voor Christus gesproken in het Zuid Oosten van Europa (het Balkan Schiereiland). Het schrift voor deze taal was het Linear B en dat werd gebruikt tot omstreeks de 9de eeuw voor Christus toen het Griekse Alfabet werd geschreven. Het Linear B schrift was opgebouwd uit tekens, die elk symbool stonden voor een open lettergreep of een klinker. Daarnaast waren er tekens, waarvan de betekenis als afbeelding werd weergegeven. Dit schrift was ontstaan uit het Linear A schrift, dat al vanaf 3000 jaar voor Christus bestond op Kreta. Tot op heden is Linear A schrift, als een taal, nog niet geheel ontcijferd.

De oorsprong van het eerste alfabetische schrift is te vinden in Egypte, in de Sinaï. Daar werd omstreeks 1850 voor Christus het Proto Sinaïtische schrift gesproken door de Kanaänieten. Ons alfabet is afgeleid van het Proto Sinaïtische Alfabet, evenals het Cyrillische, het Latijnse en het Griekse. Toen dit schrift zich over Kanaän verspreidde is het langzaam overgegaan in het Fenicische Schrift. Men verondersteld dat van dit schrift het Griekse Alfabet is afgeleid.

Het Griekse Alfabet is dus niet ontstaan uit het Linear B schrift, maar waarschijnlijk uit het Fenicische Schrift. In dit schrift ontbraken de klinkers en het werd van rechts naar links en van links naar rechts geschreven. Het was een Semitische taal, die is ondergebracht bij de Afro-Aziatische taal familie, waar ook bv. het Arabisch, het Aramees en het Hebreeuws toe behoren. In de 8ste eeuw voor Christus werd dit schrift door de Oude Grieken aangepast aan hun eigen taal eisen. Door er klinkers aan toe te voegen kwam het Griekse Alfabet tot stand. De Grieken waren de eersten met een volledig alfabetisch schrift, wat heden ten dage nog gebruikt wordt, zij het met een aantal kleine wijzigingen.

De ontwikkeling van het Grieks is te verdelen in zes tijdperken a.v.

  • het Proto Grieks - Er wordt verondersteld dat de Proto Griekse taal de voorvader is van alle bekende verscheidenheden in de Griekse Taal en dat het waarschijnlijk in de Balkan gesproken werd vanaf ca. 3000 jaar voor Christus.
  • het Myceense Grieks - De tweede oudste vorm van de taal of van een dialect. Deze is geregistreerd vanaf ca. 1600 jaar - 1100 jaar voor Christus en werd gesproken op Kreta en in het zuiden van de Peloponesis. Vanwege bestaand bewijsmateriaal werd aangenomen dat deze taal een vroege vorm van het huidige Grieks is
  • het Klassieke Grieks - (Vanaf ca 800 jaar - 300 jaar voor Christus) Het Griekse Alfabet kwam tot stand. Er waren onderling grote verschillen tussen de vele dialecten, maar het werd wijd en zijd gesproken in het Romeinse Rijk, ook toen het in de Middeleeuwen in West Europa niet meer gebruikt werd.
  • het Koinè Grieks - (Vanaf ca 300 jaar voor Christus - tot het jaar 500) De samensmelting van de vele dialecten met het dialect van Athene (het Attische dialect), resulteerde in het ontstaan van het eerste gemeenschappelijke dialect. Het Nieuwe Testament werd in dit dialect geschreven. Grammaticale moeilijkheden werden gereduceerd, de derde naamval en de wensende wijs (moge het gebeuren) verdwenen, op een paar uitdrukkingen na, geheel. Mede door de veroveringen van Alexander de Grote werd het Attisch in deze periode de wereldtaal bij uitstek.
  • het Middeleeuwse Grieks - (Vanaf 500 - 1453) Met de val van Constantinopel op 29 mei 1453 werd het Oude Grieks opnieuw in de rest van Europa ingevoerd. Deze voortzetting van het Koinè Grieks tijdens de middeleeuwen als de officiële en nationale taal tot aan de val van het Byzantijnse rijk, wordt ook wel het Byzantijnse Grieks genoemd. De onbepaalde wijs (het hele werkwoord) viel weg, evenals de oude toekomende tijd, de voltooid tegenwoordige tijd en de voltooid verleden tijd. Er kwamen sterk vereenvoudigde omschrijvingen met hulpwerkwoorden voor in de plaats.
  • het Moderne Grieks - (Vanaf 1453) Onafhankelijk veroorzaakt door het Koinè Grieks, kan veel van het taalgebruik worden herleid naar de laat Byzantijnse periode. Vanaf 1830, het einde van de Turkse bezetting, werden twee vormen van de taal gehanteerd nl. het kerkelijke, bestuurlijke en wetenschappelijke Katharevousa (Καθαρεύουσα = lett. gezuiverde taal - van het ww. καθαρίζω) en het Dimotiki (Δημοτική = volkstaal). Deze taalkwestie duurde bijna 150 jaar, want pas in 1976 werd de volkstaal de officiële taal in Griekenland.

De Griekse taal is een van de oudste talen ter wereld en de oudste taal van Europa. De taal dateert uit het tweede millennium voor Christus en was zodoende een bron van taalkundige leenwoorden voor andere Europese talen. Met name is de medische terminologie voor een zeer groot deel gebaseerd op oude Griekse medische termen. Op hetzelfde moment, hebben nauwe contacten tussen de Griekse beschaving en andere beschavingen zijn effect met talrijke taalkundige invloeden op de Griekse taal gehad. Bij het bestuderen van de Griekse geschiedenis van de afgelopen tweeduizend jaar vinden we tal van veroveringen op een of ander Grieks geografisch gebied, met als gevolg dat ook de Griekse taal en in het bijzonder de lokale dialecten, talrijke taalkundige items hebben opgenomen als zodanig of gewijzigd om in de Griekse grammatica en de syntax te passen.

Deze aantallen zijn grotendeels vertegenwoordigd in Griekenland en Cyprus, maar ook door de Griekse emigranten over de gehele wereld. Het is de enige officiële taal in de Griekse republiek en een van de twee officiële talen van Cyprus.

Eenmaal geëvalueerd uit het oude Griekse, de tendens om de term Common Nieuwe Griekse taal (Κοινή Νεοελληνική) te gebruiken voor de moderne Griekse omgangstaal begon toch pas na het begin van de 21e eeuw.

Toen Griekenland in 1981 toetrad tot de Europese Gemeenschap, werd in 1982 door een parlementaire commissie een spellingswijziging ingevoerd, waarbij de oude adem tekens (spiritus = latijn voor ademtocht) kwamen te vervallen en de accenten werden gereduceerd tot één enkel accent (o τόνος) geplaatst op een klinker van de lettergreep met de klemtoon. (Το μονοτονικό σύστημα)

Hoewel de overvloed aan verbuigings categorieën uit het Oude Grieks inmiddels verminderd is, werd in het Moderne Grieks toch nog een onderverdeling gemaakt naar verbuiging en vervoeging van de Zelfstandige Naamwoorden, de Bijvoegelijke Naamwoorden en de Werkwoorden.

Met uitzondering van het verlies van de 3de naamval en de herstructurering van verscheidene verbuigings- en vervoegings categorieën werd het oude systeem behouden. Bij de werkwoorden daarentegen is het verlies van eerder genoemde categorieën iets groter en zijn er verschillende nieuw ontwikkelde opbouwende omschrijvingen voor in de plaats gekomen.

Vanwege het vele verbuigen en vervoegen is het van belang dat de leerling de basis patronen ervan meester wordt. We willen ook graag voldoende aandacht schenken aan de structuur van zinnen en uitdrukkkingen, waarin met name de zinsopbouw een belangrijke plaats inneemt.

Het doel van de website is het leren van de Moderne Griekse taal zoals die momenteel gesproken wordt en daarvan een voldoende beeld te geven. We willen graag een betrouwbare gids weergeven over het gebruik van de Griekse grammatica, van zowel de taalkundige benadering als het taalkundige materiaal dat we gebruiken om de verschillende aspecten van de taal toe te lichten. We zullen proberen de speciale moeilijkheden voor Nederlands sprekende leerlingen, en de meest belangrijke verschillen tussen beide talen te belichten.

De grammatica is bedoeld als referentie, en niet als studie om een bepaald niveau te bereiken. Wij veronderstellen dat leerlingen hiervoor ander materiaal weten te gebruiken. Cursisten kunnen de grammatica raadpegen als aanvulling op basis materiaal in cursus boeken om zo een meer volledig beeld te krijgen van de Griekse grammatica en van de patronen van het hedendaagse gebruik ervan.

Omdat deze website alleen over Modern Grieks gaat zullen we voortaan hiervoor de afkorting MG gebruiken!